Ağaçların dikey olarak gökyüzüne doğru büyümesi alışıldık olsa da bazı bitkilerin farklı davranışlar sergilemesi de mümkün. Cook çamlarının yönelimi bilim insanlarını dahi şaşırtmış durumda.
Cook çamları (Araucaria columnaris) ismini Büyük Okyanus’ta yaptığı seyirleri ve keÅŸifleriyle ünlü Ä°ngiliz denizci ve kaÅŸif James Cook’tan almaktadır. Kaptan James Cook’un dünyanın ilk botanikçilerini de bu seferlerinde taşımıştır.
Güneybatı Pasifik Okyanusu’nun Melanezya bölgesinde Yeni Kaledonya’ya endemik bir aÄŸaçtır, ancak günümüzde tüm dünyada ılıman, subtropikal ve tropik bölgelerde yetiÅŸtirilmiÅŸtir. Yakın zamana kadar, kimse Cook aÄŸaçlarının hangi yöne ne kadar eÄŸildiÄŸine dikkat etmemiÅŸtir.
California Ãœniversitesi’nden Matt Ritter, Kaliforniya’nın kentsel aÄŸaçları hakkında yeni bir kitap için Cook çamını araÅŸtırırken çamların her zaman güneye yaslandığını fark etmiÅŸtir. Durumun her zaman böyle olup olmadığını anlamak için Avustralya’da bir meslektaşı ile görüşmüş ancak Avustralya’da aÄŸaçların kuzeye doÄŸru eÄŸildiÄŸini öğrendiÄŸinde ÅŸaşırmıştır.
Cook çamlarının her bölgede farklı yönlere doÄŸru büyümesine oldukça ÅŸaşıran Matt Ritter ve ekibi çabalarını geniÅŸleterek 7 ° ile 35 ° kuzey ve 12 ° ve 42 ° güney enlemlerinden oluÅŸan beÅŸ kıtada 256 Cook çamı üzerinde çalışmıştır. Ritter ve ekibi araÅŸtırmaları neticesinde Cook çamlarının her zaman ekvatora doÄŸru eÄŸildiÄŸini ve yalın büyüklüğünün ekvatordan uzaklaÅŸtıkça arttığını buldular. Ortalama olarak, aÄŸaçlar 8.50 derece eÄŸilse de ekvatora uzak olan Avustralya’daki bir örneÄŸin yaklaşık 40 derece eÄŸildiÄŸi bulunmuÅŸtur.
Cook çamlarının neden bu tuhaf davranışı sergilediği henüz bilinmese de bilim insanları bunun fototropizmden kaynaklandığını düşünmektedir. Bitkilerin ihtiyaç duydukları ışıktan daha iyi emilim sağlamak için ışık kaynağına göre yönelimlerini değiştirme yetenekleri olan fototropizmin Cook çamlarının yüksek rakımlarda eğimli güneş ışınlarını daha iyi yakalamak için kendilerini eğmesinin nedeni olabilir.
Çoğu ağaçta, güneşe yaslanma eğilimi, ağaçların dik durmasını sağlayan yerçekimiyle dengelense de araştırmacılar, Cook çamlarının bu yeteneğe sahip olmayabileceğini düşünüyor. Yerçekimine tepkisi daha az olan Cook çamları bu ilginç özelliğiyle diğer ağaçlardan rahatça ayırt edilebiliyor.
Yazar: Platanus
